Xô viết Nghệ - Tĩnh đã trở thành mốc son chói lọi, lịch sử hào hùng, oanh liệt của Cách mạng Việt Nam
Cách đây 92 năm, với khí thế tiến công, nhân dân ta đã làm nên một cao trào cách mạng vô cùng mạnh mẽ - cao trào Cách mạng 1930 - 1931 với đỉnh cao là Xô viết Nghệ - Tĩnh. Xô viết Nghệ - Tĩnh là một sự kiện lịch sử trọng đại của Cách mạng Việt Nam, khẳng định mối liên minh giữa giai cấp công nhân và nông dân Việt Nam trong tiến trình đấu tranh cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. 92 năm sau, ý nghĩa và bài học kinh nghiệm của Xô viết Nghệ - Tĩnh vẫn vẹn nguyên giá trị lịch sử.
Ngay sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời ngày 03/2/1930, Đảng đã giương cao ngọn cờ lãnh đạo toàn dân ta tiến lên đấu tranh giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, làm nên một cao trào Cách mạng 1930 - 1931 với đỉnh cao là Xô viết Nghệ - Tĩnh. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, phong trào đấu tranh của Nhân dân bùng lên mạnh mẽ từ đầu năm 1930 trên khắp cả ba miền Bắc, Trung, Nam. Lần đầu tiên công nông và dân chúng tỏ rõ dấu hiệu đoàn kết với vô sản thế giới và biểu dương lực lượng của mình. Từ thành phố đến nông thôn, trên cả ba miền đất nước đã xuất hiện nhiều truyền đơn, cờ Đảng, mít tinh, bãi công, biểu tình, tuần hành thị uy. Cao trào cách mạng do Đảng chủ trương và phát động đã diễn ra trên 25 tỉnh thành trong cả nước, trong đó Nghệ - Tĩnh là nơi phong trào phát triển mạnh mẽ nhất.
Tranh vẽ cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh của tác giả Nguyễn Đức Nùng
Ngày 01/8/1930, công nhân khu công nghiệp Vinh - Bến Thủy tổng bãi công, đánh dấu một thời kỳ mới, thời kỳ đấu tranh kịch liệt đã đến. Hòa nhịp với phong trào đấu tranh của công nhân, nông dân Nghệ - Tĩnh đã tổ chức nhiều cuộc biểu tình có vũ trang tự vệ kéo đến các huyện đường Can Lộc (ngày 4/8), Nam Đàn (ngày 6/8 và 30/8), Thanh Chương (ngày 12/8), Nghi Lộc (ngày 29/8) và lan rộng ra hầu khắp các huyện trong 2 tỉnh.
Đặc biệt, ngày 12/9/1930, hơn 8.000 nông dân Hưng Nguyên đã kéo đến huyện lỵ đòi yêu sách, hô vang các khẩu hiệu chống Đế quốc thực dân, Phong kiến. Thực dân Pháp dùng máy bay ném bom vào đoàn biểu tình làm hàng trăm người chết và bị thương. Không chùn bước trước bom đạn của kẻ thù, phong trào đấu tranh của Nhân dân Nghệ - Tĩnh ngày càng dâng cao, lan rộng ra ở nhiều địa phương, phát triển thành cuộc đấu tranh vũ trang, làm cho hệ thống chính quyền của Đế quốc, Phong kiến bị tê liệt, tan rã ở nhiều nơi. Chính quyền Nhân dân theo hình thức Xô viết được thành lập, thi hành nhiều chính sách tiến bộ, chính đáng cho Nhân dân như: Chia lại ruộng công, bãi bỏ sưu cao thuế nặng, thực hiện chức năng dân chủ đối với đông đảo quần chúng và chuyên chính với thiểu số bóc lột là Đế quốc và Phong kiến tay sai, tích cực truyền bá chữ quốc ngữ, bài trừ hủ tục, mê tín, dị đoan…
Phong trào Xô Viết Nghệ - Tĩnh là một sự kiện trọng đại trong lịch sử Cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng. Tuy chỉ tồn tại trong thời gian ngắn và còn sơ khai nhưng đã để lại những dấu ấn tốt đẹp về một Nhà nước công nông đầu tiên, chưa có trong tiền lệ lịch sử, đáp ứng khát vọng độc lập, tự do cháy bỏng của người dân mất nước, nô lệ. Quốc tế Cộng sản đã nhiệt liệt biểu dương và đánh giá cao phong trào Xô Viết Nghệ - Tĩnh. Báo Vô sản Pháp số ra tháng 10/1931 đã đánh giá: “Cuộc vận động này là một bước lớn trong cuộc phản đế và điền thổ, có ảnh hưởng to lớn trong lịch sử giải phóng Đông Dương”.
Di tích đình Trung, thuộc phường Hưng Dũng (TP. Vinh), trong cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh là nơi diễn ra các hoạt động đấu tranh cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng; Đình Võ Liệt thuộc xã Võ Liệt (Thanh Chương) cũng là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử tiêu biểu trong phong trào Xô viết Nghệ - Tĩnh; Di tích Nhà cụ Hoàng Viện ở làng Châu Sơn, xã Châu Nhân (Hưng Nguyên) từng là nơi hội họp của Xứ ủy Trung Kỳ trong cao trào Xô viết Nghệ - Tĩnh; Tượng đài Công nông Xô viết Nghệ - Tĩnh tại Ngã ba Bến Thủy (TP. Vinh). Ảnh: Tư liệu
Thành quả lớn nhất của Cao trào cách mạng 1930 – 1931 mà đỉnh cao là Xô viết Nghệ - Tĩnh đã khẳng định quyền lãnh đạo và năng lực lãnh đạo cách mạng của giai cấp công nhân thông qua chính đảng tiên phong của mình, đoàn kết với các tầng lớp nhân dân yêu nước có đủ khả năng đánh đổ nền thống trị của Đế quốc, Phong kiến tay sai, giải phóng dân tộc, đem lại tự do hạnh phúc cho Nhân dân. Đây chính là cuộc tổng diễn tập đầu tiên của Cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, không chỉ đặt ra vấn đề liên minh công nông, vấn đề ruộng đất và dân cày, mà còn khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng, vấn đề đấu tranh chính trị kết hợp với đấu tranh vũ trang, từng bước tạo thế và lực để dân tộc ta đi tới thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.
Tinh thần Xô viết Nghệ - Tĩnh không chỉ đồng hành cùng nhân dân ta vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức để dành thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc mà còn tiếp tục giành thắng lợi trong công cuộc xây dựng và bảo về tổ quốc.
92 năm đã trôi qua nhưng khí thế ngất trời của Xô viết Nghệ - Tĩnh những năm 30 thế kỷ XX vẫn luôn bừng cháy trong mỗi người dân yêu nước Việt Nam. Tinh thần Xô viết Nghệ - Tĩnh không chỉ đồng hành cùng nhân dân ta vượt qua muôn vàn khó khăn, thách thức để giành thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp đấu tranh giành độc lập dân tộc mà còn tiếp tục giành thắng lợi trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước hiện nay. Ngày nay, tinh thần Xô Viết Nghệ - Tĩnh luôn song hành cùng nhân dân ta vượt qua khó khăn, thách thức để xây dựng Việt Nam “đàng hoàng hơn, to đẹp hơn” như Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn.
Trịnh Hường (Tổng hợp)